Berlijn: bouw start van House of One

Na een lange aanloop is onlangs de bouw gestart van House of One, een ‘interreligieus vredesproject’. Hiertoe werd een tijdelijke informatiepost geplaatst. “Met deze tijdelijke plek op ons bouwterrein wordt midden in Berlijn een plek van ontmoeting, gesprek, gemeenschappelijk gebed en uitwisseling gecreëerd, een uitdrukking van onze religieus diverse samenleving”, aldus rabbijn Andreas.

Foto: House of One

Vrede tussen wereldreligie’s

Het initiatief is bedoeld om de dialoog tussen de drie hoofdreligie’s te bevorderen. Het gaat daarbij om het Joodse geloof, de Islam en het Christendom.

Voorafgaand aan de opening van de informatiepost werd in 2012 een architectuurwedstrijd gehouden. De wedstrijd werd gewonnen door het plaatselijke bureau Kuehn Malvezzi. Hun voorstel was een modernistische structuur waarin de drie religies in drie aparte ruimtes konden bidden. Een vierde ruimte met een 32 meter hoog koepeldak, die de gebedsruimtes met elkaar verbindt, zal plaats bieden aan regelmatige discussies en bijeenkomsten tussen de drie gemeenschappen. Aan de binnenplaats onder het hoge koepeldak komen de gebedshuizen voor de drie religies – de synagoge, de kerk en de moskee.

Locatie verwijst naar NAZI-verleden Duitsland

Het centrum moet een prominente plaats innemen op de Petriplatz in het hart van Berlijn. De locatie is volgens een van de drie betrokken religieuze leiders, rabbijn Tovia Ben Chorin, van grote betekenis: “Vanuit mijn Joodse gezichtspunt is de stad waar het Joodse lijden was gepland nu de stad waar een centrum wordt gebouwd door de drie monotheïstische religies die de Europese cultuur hebben gevormd,” vertelde hij de BBC. De locatie heeft nog meer symbolische betekenis, omdat hier een kerk stond die door de NAZI’s werd ontheiligd.

De Duitse regering en de deelstaat Berlijn hebben bijna 37 miljoen dollar voor het project op tafel gelegd, en particuliere donaties vormden de rest van de financiering. Het project lijkt voor de stad ook een postume boetedoening te zijn voor Duitslands NAZI-verleden.

De burgemeester van Berlijn-Mitte, Stefanie Remlinger: “Juist omdat we een kleurrijke wijk zijn, zou je kunnen denken dat samenleven vanzelfsprekend is. Dat is niet zo. Dialoog is belangrijk en productief. Het werk van het House of One is onvervangbaar,” zei ze. “Ik ben blij dat dit huis in mijn wijk staat. Samen willen we een pad van tolerantie ontwikkelen door Berlin Mitte.”

Lange aanloop

Roland Stolte, directeur van de House of One Foundation – het huis van gebed en onderricht, ging in detail in op de voortgang op de bouwplaats. “Er is veel bereikt. En ook al werd ons keer op keer gevraagd: ‘Bestaat het House of One nog wel? Er gebeurt niets op de bouwplaats’ – er was nooit een dag dat we onze handen in onze schoot hadden gelegd.”

Religieuze mondialisering?

Het initiatief komt in een tijd waarin na de stormachtige mondialisering van de economie, van de gezondheidszorg via een dominantere rol van de Wereld Gezondheidsorganisatie WHO met het Pandemieverdrag en het project One Health. Het is daarom niet verrassend dat stemmen opgaan die vrezen dat ook religie een mondiale uniformering door zal maken. De kans erop is overigens klein. Naast het feit dat er buiten de drie genoemde ‘hoofdreligie’s’ er tal van hiervan afwijkende leren bestaan, heeft elk geloof een fundamentele basis die zich niet makkelijk in een mondiaal keurslijf zal laten dwingen.

Hierover zegt Stolte in de Jerusalem Post: “We willen een huis van gebed en leren bouwen, waar deze drie religies naast elkaar konden bestaan met behoud van hun eigen identiteit, hoewel er in de eerste paar jaar enige angst was dat we religies mengden of een nieuwe religie probeerden te creëren.“